Het belang van mentaliseren

Veilige hechting zorgt ervoor dat je als volwassene goed kunt mentaliseren. Mentaliseren is het besef dat gedrag voortkomt uit gevoelens en gedachten. Vaak worden deze gevoelens en gedachten niet hardop uitgesproken, maar worden ze ingevuld. We denken dan te weten wat de ander voelt of denkt. Mentaliseren is beseffen dat deze invullingen vaak verkeerd zijn. Wat de een fijn vindt kan voor de ander juist vervelend voelen. Mentaliseren leidt tot begrip voor jezelf en begrip voor de ander. Het verbetert de communicatie tussen jou en de ander.

 

 

Kinderen leren mentaliseren van hun ouders. Dit gebeurt vanaf de geboorte. Een baby huilt omdat het honger heeft. Moeder of vader spiegelen dit gevoel door te zeggen: “Jij moet hard huilen. Jij zult wel erge honger hebben. Ik ga snel een flesje voor je maken.” Op deze manier voelen kinderen zich gehoord en gezien én ze leren welke woorden er horen bij hun gevoelens. Als kinderen ouder worden dan voegen ouders bij het gevoel ook hun mening toe. Op deze manier leren kinderen dat hun eigen gevoelens bij een bepaalde situatie niet de gevoelens van de ander hoeven te zijn. Kinderen kunnen zich vanaf ongeveer 3 jaar verplaatsen in een ander en kunnen dan op een eenvoudige manier mentaliseren.

 

Kinderen en volwassenen met hechtingsproblemen of weinig basisvertrouwen kunnen minder goed mentaliseren. Eigen gevoelens en gedachten worden te weinig herkend en niet gekoppeld aan gedrag. Dit kan ervoor zorgen dat iemand zijn eigen grenzen niet herkent en daardoor niet voor zichzelf kan opkomen of juist doorslaat in voelen en denken door uren te blijven piekeren en malen over situaties.

 

Of er ontstaan voortdurend conflicten met anderen, omdat gevoelens en gedachten van anderen fout worden geïnterpreteerd en ingevuld. Aan een blik, een opmerking of een handeling worden dan negatieve betekenissen gegeven terwijl niet wordt gevraagd of die ander dat ook werkelijk bedoelde.

 

Onvoldoende mentaliseren kan leiden tot heftige emoties, zoals angst, verdriet en agressie. Iemand kan worden overspoeld door gevoelens en niet meer helder nadenken. Het kan er ook voor zorgen dat er juist weinig tot geen emoties meer worden gevoeld. Meestal doen we dit als we ons met het gevoel niet zo goed raad weten en misschien bang zijn erdoor overspoeld te worden.
Goed mentaliseren wil zeggen dat de emotie aanwezig en voelbaar is zonder dat het alles overheerst.